جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«تزویج علي علیه السلام بنته من عمر» تالیف شیخ مفید، به زبان عربی پیرامون شبهه ای در مورد ازدواج ام کلثوم فرزند امیرالمومنین (ع) با خلیفه دوم می باشد. گروهی از مولفین اهل سنت قصه خواستگاری عمر بن خطاب از دختر امام علی (ع) معروف به ام کلثوم را نقل می کنند و مدعی هستند که امام این دختر را به سوی عمر فرستاد تا عمر او را ببیند و عمر هم دستی بر ساق پای او کشید، در این هنگام این دختر صدمه ای به عمر زد و به او اهانت کرد، سپس اهل سنت ادعا می کنند که عمر با وی ازدواج کرد و برخی می گویند که حتی از او صاحب فرزند هم شد. از این رو بعضی از علمای اهل سنت با مطرح کردن این بحث می خواهند آن را دلیلی بر انقیاد امام علی (ع) نسبت به خلافت خلفای سه گانه بدانند. اما شیعه اجماع دارد که این قصه اتفاق نیفتاده و ازدواج ام کلثوم با عمر را نفی می کنند. کتاب حاضر نیز پیرامون همین شبهه نگاشته شده است.

«إشراق اللاهوت في نقد شرح الياقوت»، نوشته سيد عميدالدين ابو عبداللّه عبدالمطلب بن مجدالدين الحسينى العبيدلي كتابى است كلامى كه به بيان عقايد شيعه اماميه مى‏ پردازد. اين اثر نقدى است بر شرح علامه حلى با عنوان «أنوار الملكوت» كه بر كتاب «الياقوت» ابواسحاق ابراهيم بن نوبخت نگاشته شده است. «إشراق اللاهوت»؛ مشتمل بر پانزده مقصد است. در مقصد اول به موضوع نظر و تفكر پرداخته شده و در سه فصل بعدى مباحث الهيات بالمعنى الاعم مطرح گرديده و در فصول بعدى به مباحث الهيات بالمعنى الاخص (كلام) پرداخته شده است‏. مؤلف در اين اثر ابتدا ديدگاه مؤلف ياقوت را ذكر مى‏ كند، سپس قول شارح ياقوت؛ يعنى علامه حلى را يادآور مى‏ شود و سرانجام ديدگاه خود را مطرح مى ‏سازد. نكته قابل توجه در اين اثر آنست كه نويسنده تحت تأثير شهرت علامه حلى كه از قضا دايى وى نيز بوده، قرار نگرفته و به نقد ديدگاه وى پرداخته است.

کتاب «إیضاح مخالفة السنة لنص الکتاب و السنة» تالیف حسن‌ بن‌ یوسف علامه حلی، به بررسی برخی از تناقض ‏های كلام اهل‏ سنت در مباحث اعتقادی اسلام مي پردازد. در این نوشتار ضمن بررسی دیدگاه‎ های كلامی علامه حلی و روش تفسیری وی، نظریات ایشان در مورد برخی از دیدگاه‎ های كلامی اهل ‏سنت كه مخالفت آشكاری با تعالیم قرآن و سنت دارد بیان گردیده است. نویسنده (علامه حلی) معتقد است كه برخی از عقاید اهل ‏سنت صدور كذب از جانب خداوند را جایز می‏ داند و تبیین صحیح بین افعال بندگان و اراده خداوند متعال ارائه نمی‏ دهد. وی همچنین به اثبات عصمت امام معصوم پرداخته و ادله اهل ‏سنت را در نفی عصمت آنان بیان و رد می‏ نماید. ادله نویسنده در رد دیدگاه‎ های كلامی اهل‏ سنت، آیات قرآن، روایات پیامبر و ادله عقلی و استدلالی است.

کتابچه حاضر، بیست و سومین جلد از مجموعه "سلسله المسائل الفقهیه" است که به زبان عربی نگارش شده است .در این جلد، مولف ضمن به دست دادن تعریفی از تقیه، تاریخچه تقیه در عصر رسول اکرم (ص) عصر اموی، و عصر عباسی را باز گفته ;افزون بر آن، وجوب و عدم وجوب تقیه، همچنین اقسام و شبهات وارده بر آن را بررسی کرده است .

این کتاب مختصر اما مفید درباره مساله معرفت الله بحث می کند و به این سوال پاسخ می دهد که آیا معرفت به خدا فطری است یا کسبی و تقلید در آن حکمش چیست ؟ آیا ممکن است یا نه؟ و همینطور این سوال را مطرح می کند که آیت تقلید در اصول دین جایز است یا نه؟

النجاة في القيامة في تحقيق أمر الإمامة، تألیف ابن‌ميثم بحرانى، با اين كه كتابى است موجز، ولى يكى از بهترين تأليفات در زمينۀ امامت مى‌باشد. مؤلف در اين كتاب به اهم مباحث مربوط به امامت متعرض گشته است. او در هر مسأله‌اى ابتداء آراء مختلف در آن مورد را بيان كرده و بعد از بين آنها نظريۀ صحيح را بيان نموده است. او در ادامه به بحث و استدلال عليه آراء غير صحيح مى‌پردازد و ادلۀ نظريۀ صحيح را بيان مى‌كند. اين كتاب مورد توجه علماء واقع شده است. براى مثال على بن محمد بن الحسن بن شهيد ثانى، در كتاب الدر المنظوم و المنثور، مطالب زيادى از النجاة في القيامة نقل مى‌كند. اين كتاب از يك مقدمه و سه باب تشكيل شده است كه عبارتند از: المقدمه: طى دو فصل به تعريف امامت، بيان مذاهب مختلف در امامت و ادلۀ وجوب امامت پرداخته است. الباب الاول: باب اول در بيان شرائط معتبر در امامت مى‌باشد كه از چهار مبحث تشكيل يافته است. بحث اول در عصمت امام مى‌باشد كه مؤلف سه برهان بر وجوب عصمت امام اقامه مى‌كند. بحث دوم در بيان وجوب افضليت امام از رعيتش مى‌باشد كه مؤلف بر اين امر چهار برهان اقامه مى‌كند. بحث سوم در بيان وجوب عالم بودن امام است بر همۀ مسائل دين. بحث چهارم در بيان علتى است كه به سبب آن امام تعيين مى‌شود؛ يعنى اثبات مى‌كند وجوب منصوص بودن امام را. الباب الثانى: باب دوم در تعيين امام بعد از رسول‌الله(ص) مى‌باشد. اين باب از دو بحث تشكيل يافته است: بحث اول در اثبات امامت امیرالمؤمنین(ع) بعد از رسول‌الله(ص) مى‌باشد كه مؤلف براى اثبات اين امر به سه نوع از ادله استناد مى‌كند: نصوص جليه، نصوص غير جليه و براهين عقليه. او بعد از بيان هر يك از ادله از شبهات حول آن نيز جواب مى‌دهد. بحث دوم در اثبات امامت سائر ائمه(ع) مى‌باشد. الباب الثالث: باب سوم به بيان شبهات و جواب آنها اختصاص يافته است. اين بحث از يك مقدمه (كه در واقع تقسيم مخالفين امامت مى‌باشد) و چهار بحث تشكيل يافته است. بحث اول در رد شبهات منكرين امامت على(ع) مى‌باشد. بحث دوم در بيان مطاعن خوارج در مورد امیرالمؤمنین(ع) و جواب آنها مى‌باشد. بحث سوم در بيان فرق مختلف شيعه و بيان اعتقاداتشان و جواب آنها مى‌باشد. مؤلف به ده گروه از فرق شيعه متذكر مى‌شود. بحث چهارم اين باب، به مسأله غيبت مى‌پردازد. مؤلف در اين مبحث ابتداء علت غيبت را بيان كرده، سپس اثبات مى‌كند جواز طول عمر را و در ادامه وقوع آن را طى امثله‌اى اثبات مى‌كند. در پايان اثبات مى‌كند امام منتظر همان حجت بن الحسن العسكرى(عج) مى‌باشد.

الشيعه و الرجعه، اثر محمدرضا مروج طبسى، كتابى است، به زبان عربى در اثبات ديدگاه شيعه اماميه در مورد مساله رجعت. مؤلف انگيزه خود از نگارش اين اثر را اين‌گونه بيان مى‌كند: پانزده سال پيش رساله مختصرى درباره اثبات رجعت نگاشته بودم كه بارها به فارسی و عربى به چاپ رسيد، در همين احوال برخى از دوستان اهل علم و ايمان از من خواستند با اضافاتى از آيات قرآن كريم، كه دلالت بر اثبات و ثبوت رجعت دارد، و نيز اخبار و قضايايى كه بر امكان و وقوع اين امر دلالت دارد آن را به چاپ برسانم تا نفع آن به عموم برسد (و من در پى اجابت خواسته ايشان به نگارش اين كتاب دست زدم). جلد دوم كتاب، به موضوع رجعت اختصاص يافته و مؤلف در اين رابطه ثبوتا و اثباتا به تفصيل به بحث نشسته است. در مقدمه ضمن دو بخش، مؤلف بحثى تحليلى و عقلى را درباره رجعت آغاز مى‌كند. در بخش نخست، اين نكته را يادآور مى‌شود كه رجعت مورد قبول اماميه امرى است كه ذاتا امكان وقوع دارد و هيچ گونه استحاله عقلى ندارد، چرا كه مفاد رجعتى كه مورد ادعاى اماميه است؛ عبارتست از زنده ساختن دوباره برخى از افراد در دار دنيا، پس از آن كه مزه مرگ را چشيده و از دنيا رفته‌اند و اين امرى است، ممكن الحصول و معقول، چرا كه از خداى قادر چنين كارى ساخته است. از اين رو كسى كه به مساله رجعت اشكال مى‌كند، بايد به يكى از دو امر ذيل ملتزم گردد: يا بايد صغراى قياس را انكار كند؛ يعنى قائل به عدم امكان رجعت باشد و يا بايد كبراى قياس؛ يعنى قدرت مطلقه خداوند در احياء مردگان را منكر شود و اين هر دو باطل است. با توجه به اين برهان ثابت مى‌شود كه رجعت امرى است كه مقدور خداوند است و جزء ضرورياتى است كه نياز به اقامه برهان هم ندارد. در بخش دوم مقدمه، شانزده امر مطرح گرديده كه هر كدام به نحوى در ارتباط با موضوع رجعت مى‌باشد. اولين بخش، جزء دوم كتاب، «قرآن و رجعت» نام دارد و ضمن آن هفتاد و شش آيه از آيات كريمه قرآن مطرح گرديده كه برخى از آن‌ها به صراحت به مساله رجعت دلالت دارد و برخى ديگر به اين مساله تفسير يا تأويل گرديده‌اند. چه بسا پژوهش‌گران با تلاش بيشتر به شمار بيشترى از آيات در اين رابطه دست بيابند. به گفته مؤلف، اين آيات انواع گوناگون دارند: برخى به امكان رجعت و ثبوت آن، برخى ديگر بر وقوع و اثبات آن در خارج؛ يعنى در امت‌هاى پيشين دلالت دارند و از برخى ديگر چنين برمى‌آيد كه اعتراف و اعتقاد به رجعت؛ مانند ساير امور غيبى و نيز امورى كه با برهان و دليل به اثبات مى‌رسند؛ مانند توحيد و نبوت و قيام قائم(ع) و رستاخيز و...لازم است. دومين بخش «دعاها و رجعت» نام گرفته است. در اين بخش مؤلف برخى از ادعيه‌اى كه از سوى معصومين وارد شده و در آن‌ها اشاراتى به موضوع رجعت صورت گرفته را ذكر مى‌كند. در بخش سوم با عنوان «زيارت‌ها و رجعت»، مؤلف به زيارات ائمه معصومين عليهم‌السلام براى اثبات صحت ديدگاه اماميه درباره رجعت اشاره مى‌كند كه در آن‌ها يا تصريح به رجعت شده و يا لااقل به اين مهم اشاره گرديده است. بخش چهارم، «اجماعات و رجعت»، نام گرفته است و مؤلف ضمن آن مواردى از اجماع علماء شيعه بر درستى قول به رجعت را يادآور مى‌شود. بخش پنجم، با عنوان «سخنان و رجعت»، به بيان سخنان اعلام و شخصيت‌هاى برجسته مسلمان درباره رجعت اختصاص يافته است. خاتمه كتاب هم مشتمل بر سه تنبيه به شرح ذيل است: تنبيه اول: معرفى كسانى كه رساله‌اى مستقل درباره رجعت نگاشته‌اند. تنبيه دوم: معرفى كسانى كه به نقل اخبار مرتبط با رجعت پرداخته‌اند. تنبيه سوم: به بيان برخى شبهات سست و بى‌پايه كه درباره مساله رجعت مطرح گرديده اختصاص يافته است.